De 7 gedachten die horen bij de leerkuil

Het proces van leren kan goed worden beschreven aan de hand van de leerkuil. De learning pit, volgens de theorie van James Nottingham, geeft weer wat er met iemand gebeurt op het moment dat er iets nieuws wordt geleerd. Welke gedachten komen erbij kijken? En welke obstakels moeten worden overwonnen om weer uit de kuil te kunnen klimmen? Het doel is om leerlingen met een fixed mindset te stimuleren om een growth mindset te ontwikkelen. In dit artikel neem ik je mee de leerkuil in en beschrijf ik de 7 gedachten die in iemand op kunnen komen tijdens dit proces.

Hoe werkt de leerkuil en het leerproces

Gedachte 1: Dit is (te) moeilijk

Je kent het vast: je krijgt een nieuwe taak aangereikt en de eerste gedachte die in je opkomt is ‘dit is moeilijk’. Op het moment dat deze gedachte door je hoofd schiet sta je aan de rand van de leerkuil, klaar om er met hoofd naar voren in te duikelen. Dit voelt als een vervelend punt, want beginnen aan een taak die (te) moeilijk lijkt is niet bepaald uitnodigend. Toch is dit het begin van een leerproces. Want als je bij een nieuwe taak meteen het idee hebt dat je het kan, dan is de taak niet uitdagend genoeg en ben je dus ook niet aan het leren.

Gedachte 2: Ik snap er niks van

Je hebt het gedaan, je bent de moeilijke taak aangegaan en daarmee de leerkuil in gestapt. Vol goede moed begin je, maar al snel bekruipt je het gevoel dat je er echt helemaal niks van snapt. 

Je merkt in deze fase dat kinderen gefrustreerd raken en boos zouden kunnen worden. Je loopt vast in je onderwijs en weet hier niet overheen te komen.

Gedachte 3: Ik geef het op

Op dit punt loop je vast en sta je op het punt om op te geven. Dit mag. Als een taak echt te lastig blijkt is het volkomen legitiem om rechtsomkeert te maken en de leerkuil gewoon weer uit te kruipen op het punt waar je vandaan kwam. Wil je echter niet opgeven en doorzetten, dan is dit het punt in de leerkuil waarop je moet beslissen wat er voor nodig is om toch verder te kunnen gaan. Dat kan best wat tijd kosten en vergt een hoop inzet en doorzettingsvermogen.

Ook is dit het punt waarbij het zelfvertrouwen van leerlingen erg laag zou kunnen zijn. Het is dan ook de uitdaging als leerkracht om een goed inzicht in je groep te hebben. Ga je namelijk nu de leerling helpen om uit de leerkuil te klimmen, of wacht je tot de leerlingen hulp vragen?

Omslagpunt: Kunnen de leerlingen uit de leerkuil klimmen?

Gedachte 4: Ik probeer het toch nog een keer

Heb je een idee over hoe je verder kunt, dan begin je langzaam aan de weg om de leerkuil uit te gaan klimmen en om dus echt iets nieuws te leren. De eerste stap naar de overkant van de kuil is bereikt.

Leerlingen moeten hier echt uit de comfortzone komen en de frustratie achterwege laten. Negatieve gevoelens maken plaats om het doel te bereiken. 

Gedachte 5: Kan iemand me helpen?

Daar ga je dan. Op handen en voeten met het zweet op je voorhoofd bezig aan de weg naar boven. De helling is glad en stijl en je merkt al snel dat een beetje hulp best welkom zou zijn.

Je gaat aan de slag. Met behulp van de leraar of medeleerlingen ga je het vraagstuk behandelen. Hierbij kan een leerkracht de stof proberen inzichtelijk te maken. 

Gedachte 6: Volgens mij begin ik het te snappen

Je bent inmiddels bijna boven en hoewel de laatste loodjes nog best zwaar zijn begint het gevoel te komen dat het je gaat lukken.

Je bent op dit moment de nieuwe leerstof helemaal eigen aan het maken. Je hebt een nieuwe vaardigheid ontwikkeld of je bent iets nieuws leren. Aan het begin van het leerproces had je nooit verwacht zo ver te komen, maar door succesvol door te blijven bikkelen, is het topje van de leerkuil in zicht! 

Zo wordt leren weer leuk, want de uitdaging is opgelost. Ondanks alle weerstand, bevindt jij je nu in een motivatiecirkel, waarbij je positief en enthousiast bent. 

Leerkuil, James Nottingham

Gedachte 7: Goed dat ik ben blijven proberen!

Het is je gelukt! Het heeft tijd en moeite gekost en je hebt op het punt gestaan om op te geven, maar hier sta je dan: boven op de leerkuil met nieuwe kennis, vaardigheden of competenties op zak.

Wanneer je gaat reflecteren op het leerproces, zie je dat fouten maken nodig zijn om nieuwe dingen te leren. Een proces heeft verschillende fasen. Eventueel kun je dit inzichtelijk maken door een leerkuilposter te gebruiken. Aan de hand van de poster kun je uitleggen in welke fase iemand zich bevindt en het laat zien dat leren een proces is.

De leerkuil is een illustratieve weergave van hoe het proces van leren eruit ziet. Het is afhankelijk van de persoon en van de taak hoe de leerkuil doorlopen wordt. Bij sommige taken zal iemand de kuil sneller weer uitklimmen dan bij andere taken. Ook zal het voorkomen dat iemand de volgende leerkuil helemaal niet of slechts een klein stukje hoeft te doorlopen. Dat is helemaal niet erg. Als iedere taak zo uitdagend zou zijn dat de gehele leerkuil doorlopen moet worden dan is dat erg veel gevraagd van leerlingen. Soms is het goed om de leerkuil in één keer over te springen op zo een succeservaring op te doen. 

Wat belangrijk is, is dat alle leerlingen af en toe in de leerkuil terecht komen zodat zij leren leren. Daarnaast is het voor leerkrachten van belang om zich bewust te zijn van dit proces zodat zij op het goede moment de juiste hulp kunnen bieden. 

Meer informatie?