Executieve functies trainen bij kleuters
De ontwikkeling van de executieve functies bij kleuters positief beïnvloeden
Executieve functies, afgekort ef, zijn de cognitieve vaardigheden die we gebruiken om ons gedrag te plannen, uit te voeren en te controleren. Ze zijn essentieel voor het succesvol functioneren in het dagelijks leven en zijn nodig voor activiteiten zoals het organiseren van onze taken, het behouden van focus (volgehouden aandacht), het oplossen van problemen (taakinitiatie) en het reguleren van onze emoties (emotieregulatie). Het ontwikkelen van deze vaardigheden begint al op jonge leeftijd en is van cruciaal belang voor het latere succes van een kind op school en in het leven.
Kleuters zijn op een leeftijd waarop ze nog volop in ontwikkeling zijn, zowel op fysiek als op mentaal vlak. Het is dan ook de perfecte tijd om een start te maken met het werken aan de executieve functies bij kleuters. Hieronder worden enkele voorbeelden gegeven van hoe je dit kunt aanpakken in de praktijk.
1. Maak gebruik van spelletjes
Spelletjes zijn een geweldige manier om doelgericht de zwakke executieve functies te versterken. Ze zijn leuk, uitdagend en bieden de mogelijkheid om te oefenen met het plannen en uitvoeren van acties. Hieronder staan enkele voorbeelden van spelletjes die je kunt spelen:
- Geheugenspel: Laat de kleuters een aantal voorwerpen zien en vraag hen deze te onthouden. Vervolgens haal je de voorwerpen weg en vraag je hen welke voorwerpen ze hebben gezien. Dit oefent het werkgeheugen van de kleuters.
- Simon zegt: Laat de kleuters verschillende bewegingen maken, zoals springen, klappen en draaien. Zeg vervolgens “Simon zegt” gevolgd door een van de bewegingen. De kleuters moeten deze beweging dan nadoen. Dit oefent de impulscontrole van de kleuters.
- Stoplichtspel: Laat de kleuters rennen door de klas of buiten op het schoolplein. Zeg vervolgens “ROOD” en dan moeten ze stilstaan, “GEEL” en dan moeten ze langzaam lopen, en “GROEN” en dan mogen ze weer rennen. Dit oefent de flexibiliteit van de kleuters.
Zorg daarnaast ook voor genoeg uitdagende materialen in de kasten die van toepassing zijn om aan de executieve vaardigheden te gaan werken. Zo kunnen kinderen in de kleuterklas namelijk steeds complexere taken aan en efficiënter werken.
2. Werk aan de zelfregulering
Zelfregulering is een belangrijk aspect van de executieve functies van kleuters. Dit gaat over het vermogen om emoties te reguleren, zichzelf te kalmeren en zich te concentreren op een taak. Hieronder staan enkele manieren waarop je kunt werken aan de zelfregulering van kleuters:
- Ademhalingsoefeningen: Laat de kleuters hun ogen sluiten en diep inademen door hun neus en vervolgens langzaam uitademen door hun mond. Dit helpt hen om te kalmeren en hun emoties te reguleren.
- Yoga: Leer de kleuters eenvoudige yoga-oefeningen die hen helpen om zich te concentreren en hun emoties te reguleren.
- Mindfulness: Geef de kleuters de opdracht om zich te concentreren op hun ademhaling, de geluiden om hen heen of hun eigen lichaam. Dit helpt hen om zich bewust te worden van hun gedachten en emoties en hoe ze daarop kunnen reageren.
3. Werk aan het plannen en organiseren
Het vermogen om taken te plannen en te organiseren is essentieel voor de ontwikkeling van executieve functies van kleuters. Hieronder staan enkele manieren waarop je dit kunt aanpakken:
- Maak gebruik van visualisaties: Gebruik afbeeldingen of pictogrammen om kleuters te helpen hun taken te plannen en te organiseren. Dit kan bijvoorbeeld door middel van dagelijkse routinekaarten.
- Gebruik checklists: Laat de kleuters hun taken opschrijven en afvinken wanneer ze zijn voltooid. Dit helpt hen om hun taken te organiseren en geeft hen een gevoel van voldoening wanneer ze een taak hebben afgerond.
- Maak gebruik van timers: Geef de kleuters een bepaalde hoeveelheid tijd om een taak uit te voeren. Dit helpt hen om zich te concentreren en hun tijd effectiever te beheren.
4. Stimuleer creativiteit
Creativiteit is ook belangrijk voor de ontwikkeling van de executieve functies van kleuters. Het stimuleert hen om op nieuwe manieren te denken en oplossingen te vinden voor problemen. Hieronder staan enkele manieren waarop je creativiteit kunt stimuleren:
- Laat de kleuters knutselen: Geef de kleuters de vrijheid om te tekenen, schilderen, kleien of knutselen. Dit stimuleert hun creativiteit.
- Laat de kleuters verhalen verzinnen: Geef de kleuters een aantal aanwijzingen of objecten en vraag hen om een verhaal te verzinnen met behulp van deze aanwijzingen of objecten. Dit stimuleert hun verbeeldingskracht.
- Geef de kleuters de vrijheid om te experimenteren: Laat de kleuters experimenteren met verschillende materialen en ideeën zonder oordeel of beperkingen. Dit stimuleert hun creativiteit en helpt hen om nieuwe ideeën te ontdekken.
Conclusie
Concluderend zijn alle executieve functies essentieel voor de ontwikkeling van kleuters en het is belangrijk om deze vaardigheden te stimuleren. Het gebruik van spelletjes, het werken aan zelfregulering, het plannen en organiseren van taken en het stimuleren van creativiteit zijn enkele manieren waarop je dit kunt doen. Het is belangrijk om deze vaardigheden op een leuke en uitdagende manier aan te bieden, zodat kleuters gemotiveerd blijven en zich verder kunnen ontwikkelen. Door het stimuleren van het beginnend executief functioneren bij kleuters geef je hen een solide basis voor succes in de toekomst.
